آشنایی با اهمیت و چک لیست نگهداری از درایو یا اینورتر صنعتی

درایوها از جمله تجهیزات بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف هستند. درایوها تنها تجهیزاتی هستند که قابلیت کنترل دقیق عملکرد موتور الکتریکی را دارند. علاوه بر این با استفاده از درایو می توان بر چالش های راه اندازی موتورها غلبه کرد. به منظور بهره مندی از همه مزایای درایوها، چند نکته ضروری را باید مورد توجه قرار دهید. اولین نکته انتخاب درایو مناسب است. گام دومی که باید بردارید، نصب و راه اندازی صحیح درایو است که در مقاله راهنمای نصب درایو به آن پرداخته ایم. اما سومین گام، نگهداری از درایو است.

نگهداری، از جمله موارد بسیار ضروری در استفاده از دستگاه ها است. اجرای صحیح برنامه نگهداری دستگاه ها علاوه بر افزایش طول عمر مفید آن ها، هزینه های تعمیرات را کاهش داده و قابلیت اطمینان سیستم را افزایش می دهد. در این مقاله به بیان اهمیت برنامه نگداری مستمر برای درایو خواهیم پرداخت. همچنین چک لیستی از کارها و بازه زمانی اجریا آن ها بیان خواهیم کرد. با من همراه باشید.

مقدمه ای بر درایو

درایوها از جمله تجهیزات راه اندازی موتور الکتریکی هستند که از تکنیک تنظیم فرکانس برای کنترل عملکرد موتور بهره می برند. قابلیت ویژه درایوها در کنترل عملکرد موتور الکتریکی سبب بهبود اجرای فرآیندها و افزایش بهره وری سیستم می شود. از سوی دیگر درایوها نقش موثری در کاهش مصرف انرژی دارند. به عنوان مثال در معرفی درایو زیمنس به قابلیت صرفه جویی در مصرف برق تا بیش از 60 درصد اشاره شده است.

روش های مختلفی برای راه اندازی ایمن موتور الکتریکی وجود دارد که در مقاله “روش های راه اندازی موتور سه فاز” به تشریح آن ها پرداخته ایم. هر کدام از این روش ها با کنترل یکی از پارامترهای عملیاتی، عملکرد موتور را تحت کنترل در می آورند. درایوها به منظور بهره مندی از تکنیک کنترل فرکانس، ابتدا ولتاژ برق شهر را یکسو کرده و تبدیل به DC می کنند. در گام بعد با استفاده از تکنیک های کلیدزنی ترانزیستورهای قدرت، یک ولتاژ Ac ثانویه تولید می شود. تمام پارامترهای عملیاتی این ولتاژ شامل جریان، فرکانس و اختلاف پتانسیل قابل تنظیم است.

جزئیات بیشتر در مورد این تجهیزات را در مقاله “درایو چیست و چه کاربردی دارد” ببینید.

اهمیت نگهداری درایو

با توجه به نقش بسیار پررنگ درایوها در صنایع مختلف و تاثیر مستقیم آن ها بر میزان و کیفیت تولید محصولات، عملکرد مطمئن آن ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. خرابی درایو می تواند منجر به توقف پیش بینی نشده خط شده و هزینه های سنگینی را به بار بیاورد. هرچقدر درایوها بزرگتر باشند (یعنی برای موتورهای بزرگتری مورد استفاده قرار بگیرند) اهمیت نگهداری آن ها بیشتر می شود.

علاوه بر هزینه های ناشی از توقف خط، هزینه تعویض یا تعمیر درایو نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. همچنین عدم عملکرد مناسب درایو سبب کاهش کیفیت محصول نهایی و در نتیجه کاهش بازده کلی سیستم می شود. با با در نظر گرفتن تمام این جوانب، اهمیت نگهداری از درایو بیش از پیش روشن می شود. با داشتن یک برنامه نگهداری مدون و اجرای منظم آن، خیال شما از عملکرد مطمئن درایو راحت خواهد شد. در ادامه به اراده یک برنامه نگهداری جامع خواهیم پرداخت.

چک لیست نگهداری از درایو

منظور از چک لیست نگهداری، کارهایی است که باید به صورت منظم آن ها را انجام دهید تا عملکرد درایو دچاز اختلال نشود. عموما برنامه های نگهداری به صورت دوره ای و در بازه های زمانی مشخص اجرا می شوند. درایوها باید در دوره های روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی و سالانه مورد بازدید و ارزیابی قرار بگیرند. در هر کدام از این دوره های زمانی بررسی های متفاوتی روی عملکرد و سلامت درایو انجام می شود که در ادامه به تشریح آن خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است بروز برخی خطاها در شبکه و یا بار سبب توقف عملکرد درایو می شود. این خطاها عموما بر روی صفحه نمایش درایو نشان داده می شوند و باید آن ها را رفع کنید.

در مقاله “خطاهای رایج درایو و روش حل آن ها” به برخی از خطاهای مهم درایو اشاره کرده ایم.

چک لیست نگهداری روزانه درایو

برنامه تعمیر و نگهداری روزانه نسبتا ساده است و نیاز به دانش تخصصی ندارد. این برنامه می تواند توسط پرسنل غیر فنی انجام شود. بازدید ظاهری و کنترل برخی پارامترهای عملیاتی از جمله مواردی است که باید به صورت روزانه انجام دهید. برنامه نگهداری درایو به صورت روزانه شامل موارد زیر است:

بازرسی بصری: درایو را از نظر وجود هر گونه علائم آسیب، مانند ترک، فرورفتگی، یا شل بودن قطعات بررسی کنید. وجود نشانه هایی مانند گرمای بیش از حد یا قوس الکتریکی (جرقه) می تواند نشان دهنده وجود یک مشکل بالقوه باشد.

تمیز کردن: گرد و غبار و هر گونه آلودگی دیگر را از محفظه درایو خارج کنید. برای تمیز کردن فضای بیرونی درایو از یک پارچه نرم یا جاروبرقی استفاده کنید. از اسپری کردن آب یا استفاده از مواد شیمیایی خشن روی محفظه VFD خودداری کنید.

بررسی اتصالات الکتریکی: کابل ها، ترمینال ها و اتصالات الکتریکی را از نظر وجود نشانه های خوردگی، گرمای بیش از حد یا شل بودن پیچ ها بررسی کنید. اتصالات شل را سفت کنید و مطمئن شوید که سیم ها به درستی بسته یا لحیم شده اند.

تهویه: عملکرد صحیح تهویه در نگهداری درایو از اهمیت بالایی برخوردار است. اطمینان حاصل کنید که VFD تهویه مناسبی دارد. وجود تهویه از گرم شدن بیش از حد درایو جلوگیری می کند. عملکرد صحیح فن را بررسی کنید و هر گونه مانعی که ممکن است مانع جریان هوا شود را تمیز کنید.

ولتاژ و فرکانس ورودی: ولتاژ و فرکانس ورودی درایو را بررسی و از مطابقت آن با استاندارد اطمینان حاصل کنید. این پارامترها معمولاً در کتابچه راهنمای VFD مشخص می شوند.

چک لیست نگهداری هفتگی درایو

برنامه هفتگی نگهداری درایوها شامل بررسی پارامترهای متفاوتی با برنامه روزانه است. در نگهداری هفتگی درایو لازم است موارد زیر را بررسی کنید:

بررسی سطح روغن: برخی از درایوهایی که در توان های خیلی بالا کار می کنند، از روغن به عنوان خنک کننده استفاده می کنند. کاهش سطح روغن در این درایوها سبب خنک کنندگی نامناسب، داغ شدن درایو در نتیجه عملکرد نادرست آن می شود. برای اطمینان از این موضوع لازم است به صورت هفتگی سطح روغن مخزن VFD را بررسی کنید. سطح روغن باید بین علامت های بالا و پایین روی میله اندازه گیری باشد. اگر سطح روغن پایین است، روغن مناسب (که در کاتالوگ درایو معرفی می شود) را به مخزن اضافه کنید.

بررسی فیلتر فن: فیلترها به منظور جلوگیری از ورود گرد و غبار به داخل درایو مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اهمیت وجود آن ها، در برنامه نگهداری درایو لازم است فیلترهای فن را مورد ارزیابی قرار دهید. فیلترها باید عاری از هر گونه علائم کثیفی یا زباله باشند. در صورت گرفتگی یا آسیب دیدگی، فیلترها را تعویض کنید.

تمیز کردن فن: هر هفته یکبار فن های VFD را تمیز کنید تا مطمئن شوید که به درستی کار می کنند. از یک برس نرم یا جاروبرقی برای پاک کردن گرد و غبار و زباله ها از پره ها و محفظه فن استفاده کنید. فن ها وظیفه تهویه و خنک کاری درایو را بر عهده دارند و بسیار مهم است که درست کار کنند.

تنظیمات هشدار: برخی از درایوها قادرند در صورت بروز شرایط نا ایمن یا عبور از وضعیت استاندارد، آلارم های از پیش تعیین شده را فعال کنند. به صورت هفتگی تنظیمات هشدار درایو را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به درستی پیکربندی شده اند. آستانه های هشدار، تنظیمات اعلان و مقصدهای خروجی آلارم را مورد بررسی قرار دهید.

چک لیست نگهداری ماهانه درایو

علاوه بر انجام فرآیند نگهداری به صورت روزانه و هفتگی، انجام برخی عملیات نگهداری درایو به صورت ماهانه نیز ضروری است. چک لیست ماهانه شامل انجام آزمایش کامل سیستم، بررسی به روز رسانی نرم افزاری و … است. موارد زیر را به صورت ماهانه باید بررسی کنید:

تست کامل سیستم: برای اطمینان از اینکه VFD به درستی کار می کند، تمام پارامترهای عملیاتی سیستم را یکبار تست کنید. تست کامل شامل بررسی ولتاژ، جریان و فرکانس ورودی و خروجی درایو است.

به‌روزرسانی firmware: فیرم ورها کدهای کوچکی هستند که در حافظه دستگاه ذخیره می شوند و امکان استفاده از آن را فراهم می کنند. عموما شرکت های تولید کننده به صورت دوره ای firmware محصولات خود را بروز می کنند. در اجرای نگهداری ماهانه درایو، چنانچه بروزرسانی‌ جدیدی از فیرم ور در دسترس است، سیستم را به آخرین نسخه به‌روزرسانی کنید تا از رفع اشکالات و بهبود عملکردهای ایجاد شده بهره مند شوید.

تمیز کردن اجزای داخلی: محفظه VFD را برای دسترسی به اجزای داخلی باز کنید. اجزای داخلی را با یک پارچه نرم به دقت تمیز کنید تا گرد و غبار و زباله ها از بین برود. استفاده از مواد شیمیایی خشن یا پاشیدن آب به طور مستقیم بر روی اجزاء درایو می تواند سبب خرابی درایو شود، بنابراین از این کار اجتناب کنید.

چک لیست نگهداری فصلی درایو

فرآیند نگهداری فصلی درایو بهتر است توسط یک برقکار واجد شرایط انجام شود. در این بررسی لازم است قطعات فرسوده درایو را تعویض کنید. مراحل زیر را به صورت فصلی انجام دهید:

بازرسی کامل درایو: بازرسی کامل درایو باید توسط یک تکنسین ماهر انجام شود. در این بازرسی علائمی همچون ساییدگی، ترک خوردن مقاومت ها یا دیودها، باد کردن خازن ها و شل شدن اتصالات باید به دقت ارزیابی شوند. سپس در صورت نیاز نسبت به تعویض قطعات آسیب دیده و یا ترمیم بخش های آسیب دیده اقدام کنید.

تعویض فیلتر فن: در نمونه های بزرگ درایو جریان هوا توسط فن ها به داخل VFD هدایت می شود. به منظور جلوگیری از ورود گرد و غبار و … به داخل درایو، در مجراهای ورود هوا فیلترهای ویژه ای تعبیه می شود. این فیلتر ها در صورت فرسودگی یا آسیب دیدگی باید تعویض شوند. ورود جریان هوای کافی به داخل درایو و پیشگیری از گرمای بیش از حد ضروری است.

چک لیست نگهداری سالانه درایو

تعمیر و نگهداری سالانه شامل انجام تعمیرات اساسی VFD است و باید توسط یک مهندس خبره انجام شود. فرآیند نگهداری سالانه شامل تعویض اجزای فرسوده یا آسیب‌دیده، کالیبره کردن کنترل‌های VFD و تمیز کردن کامل آن است.

علاوه بر برنامه های تعمیر و نگهداری برنامه ریزی شده، پاسخ سریع به هر گونه هشدار یا نقصی که VFD ممکن است ایجاد کند نیز مهم است. این آلارم ها ممکن است نشان دهنده یک مشکل بالقوه باشد که در صورت عدم رسیدگی به موقع می تواند منجر به خرابی شود.

جمع بندی

نگهداری درایوها یکی از فرآیندهای ضروری است که باید در برنامه تعمیر و نگهداری دوره ای صنایع قرار بگیرد. عملکرد مناسب و قابل اعتماد درایوها نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد سیستم و افزایش میزان تولید دارد. فرآیند نگهداری درایو در دوره های زمانی روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی و سالانه انجام می شود. علاوه بر این در طول زمان استفاده از درایو باید به خطاهای احتمالی که توسط درایو گزارش می شود توجه و سریعا آن ها را برطرف کنید. با اجرای این برنامه تعمیر و نگهداری، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که درایو شما برای سال‌های آینده به طور قابل اعتماد و کارآمد عمل می‌کند.