کنتاکتور زیمنس
کنتاکتور یکی از تجهیزات بسیار پر کاربرد در مصارف صنعتی و تجاری است. این کلیدهای الکترومکانیکی اغلب در داخل تابلو برق نصب می شوند. وظیفه کنتاکتور در تابلو برق سوئیچینگ یا به عبارت بهتر خاموش و روشن کردن مصرف کننده های الکتریکی است. کمتر تابلو برق صنعتی را می توان پیدا کرد که در آن حداقل چند کنتاکتور نصب نشده باشد. گستردگی کاربرد و مصرف کننده هایی که باید توسط کنتاکتور مدیریت شوند، سبب تنوع بالای کنتاکتورها شده است.
بدون شک کنتاکتور زیمنس از جمله بهترین نمونه های موجود در بازار ایران است. عملکرد مطمئن و پایدار، تنوع و سازگاری بالا از جمله شاخصه های اصلی این کلیدها است. عملکرد مطمئن کنتاکتور خیال شما را از عدم توقف تولید و استمرار عملکرد سیستم بدون تحمیل خسارت های قابل توجه برای راه اندازی مجدد راحت می کند.کیفیت بالای طراحی در کنار استفاده از مواد اولیه باکیفیت، عمر مفید کنتاکتور زیمنس را افزایش داده است. در ادامه به بررسی بیشتر این تجهیزات خواهیم پرداخت. با من همراه باشید.
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی با قابلیت قطع و وصل از راه دور است. همین ویژگی سبب استفاده گسترده از کنتاکتور در اتوماسیون صنعتی شده است. کاربرد اصلی کنتاکتورها در صنعت، راه اندازی موتور الکتریکی سه فاز است. برای این منظور کنتاکتورها به صورت مستقل، در کنار درایو و یا همراه سافت استارتر مورد استفاده قرار می گیرند. ساختار کنتاکتور از 4 بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
- بوبین یا سیم پیچ الکتریکی
- هسته آهنی
- کنتاکت ثابت و کنتاکت متحرک
- جرقه گیر
عبور جریان از سیم پیچ سبب تشکیل یک آهنربای الکتریکی می شود. هسته سیم پیچ دو بخش ثابت و متحرک دارد. شار مغناطیسی عبوری از بخش ثابت، به بخش متحرک هسته نیرو وارد می کند. در نتیجه این نیرو بخش متحرک به سمت بخش ثابت حرکت می کند تا فاصله هوایی را حذف و مسیری برای عبور شار مغناطیسی ایجاد کند. در نتیجه حرکت بخش متحرک هسته تیغه متحرک جابجا شده و به تیغه ثابت می چسبد. در نتیجه مسیر جریان بسته و مصرف کننده روشن می شود.
کنتاکتور زیمنس
اهمیت عملکرد صحیح کنتاکتورها بر نحوه و کیفیت اجرای فرآیندها تاثیر مستقیم دارد. از سوی دیگر تنها پارامتری که می تواند خیال ما را از صحت عملکرد کنتاکتور راحت کند، استفاده از محصولات مطمئن و با کیفیت است. کیفیت بالای محصولات زیمنس در همه رده ها بر کسی پوشیده نیست. کنتاکتو و سایر تجهیزات فشار ضعیف زیمنس عملکرد مطمئن و پایداری در طول زمان استفاده دارند. علاوه بر این در تولید آن ها از مواد بسیار باکیفیت استفاده شده و طراحی استانداردی دارند. تنوع و تولید محصولات متناسب با کاربردهای مختلف صنعتی از دیگر شاخصه های محصولات زیمنس است.
کنتاکتور زیمنس در هماهنگی کامل با سایر محصولات از جمله کلید اتوماتیک زیمنس و کلید حرارتی زیمنس عرضه می شود. این هماهنگی سبب کاهش فضای مورد نیاز برای تابلو برق و تسهیل فرآیند سیم کشی می شود. کنتاکتور زیمنس در گروه محصولات SIRIUS و زیر دسته SIRIUS CONTROL قرار می گیرند. کنتاکتورهای سه فاز زیمنس بیشترین سهم از تولیدات این محصول را به خود اختصاص داده اند. این کلیدهای الکترومغناطیسی با توجه به نوع کاربرد، توان و ابعاد، به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
- کنتاکتورهای قدرت زیمنس که با پیش کد 3RT عرضه می شوند
- کنتاکتور کنترل و یا فرمان با پیش کد 3RH
- کنتاکتور خازنی با پیش کد 3RT26
تفاوت عملکرد و الزامات بارهای مختلف سبب دسته بندی کنتاکتورها در گروه های مختلف می شود. به بیان دیگر هدف از این دسته بندی، تخصصی تر کردن کنتاکتورها متناسب با کاربرد مورد انتظار آن ها است.
کنتاکتور قدرت زیمنس
این کنتاکتورها در دو خانواده 3RT2 و 3RT1 دسته بندی می شوند. نوع ولتاژ بوبین، شکل ترمینال ها، سایز و البته رنج توان تحت پوشش از جمله تفاوت های اعضای این دو خانواده است. به منظور درک بهتر تفاوت های این دو خانواده، در ادامه به مقایسه پارامترهای عملیاتی آن ها پرداخته ایم:
| پارامتر مقایسه | سری 3RT2 | سری 3RT1 |
| رنج توان عملیاتی | حداکثر تا 55 کیلووات | 55 تا 250 کیلووات |
| ابعاد استاندارد (فریم سایز) | S00 تا S3 | S6 تا S12 |
| ولتاژ فرمان بوبین | AC یا DC | AC/DC |
| روش اتصال به مدار | اتصال با کابل | اتصال با شمش (شینه مسی) |
کنتاکتور های قدرت زیمنس طول عمر بالا و قابلیت قطع و وصل پی در پی مدار به تعداد زیاد را دارند. مشخصات عملیاتی و کاربردی کنتاکتور و سایر محصولات زیمنس در کد فنی آنها نهفته است. لازم به ذکر است زیمنس از عبارت Article Number به جای کد فنی استفاده می کند.
ویدیوی زیر به بررسی نمونه ای از کنتاکتورهای قدرت زیمنس پرداخته است:
کنتاکتور کنترلی یا فرمان
این کنتاکتورها به منظور کلید زنی مدارات کنترلی مورد استفاده قرار می گیرند و توان عملیاتی آن ها نسبت به کنتاکتور قدرت کمتر است. این نمونه کنتاکتور زیمنس با پیش کد 3RH21 عرضه می شوند. این کنتاکتورها در سایز استاندارد S00 عرضه می شوند. از دیگر پارامترهای مهم کنتاکتور باید به ولتاژ بوبین آن اشاره کرد. ولتاژ بوبین کنتاکتور فرمان بسته به الزامات مدار متفاوت و بین 24 ولت DC تا 230 ولت ACمتغیر است.
کنتاکتور خازنی زیمنس
کنتاکتور خازنی به منظور قطع و وصل بارهای خازنی (بانک خازنی) مورد استفاده قرار می گیرد. این کنتاکتورها با کنترل جریان اولیه راه اندازی، طول عمر خازن و سایر اجزای مدار را افزایش می دهند. خازن ها در لحظه روشن شدن (اتصال به مدار) عملکردی مشابه اتصال کوتاه در مدار دارند. در صورت راه اندازی بانک خازنی با نمونه های قدرت کنتاکتور زیمنس شاهد کشیده شدن جریان راه اندازی بزرگی از شبکه خواهیم بود. اما کنتاکتور خازنی در هنگام روشن شدن خازن، یک مقاومت با مدار سری می کند.
پس از رسیدن جریان خازن به مقدار نامی، مقاومت بای پس شده و از مدار خارج می شود. عملکرد کنتاکتورهای خازنی سبب ایجاد یک بار سلفی در مدار می شود. کنترل بار سلفی ایجاد شده در مدار را قسمتی به نام فیلتر RC بر عهده دارد. فیلترهای RC عموما به شکل لوله یا فنر ساخته می شوند. زیمنس این قطعه را در کارخانه روی کنتاکتور خازنی نصب می کند. اما در برخی از محصولات موجود در بازار، فیلتر RC به صورت جداگانه به فروش می رسد و می توان آن را بر روی کنتاکتور استاندارد نصب کرد.
مزایای استفاده از کنتاکتور زیمنس
روش های مختلفی برای راه اندازی مصرف کننده و کنترل جریان الکتریکی وجود دارد. در کاربردهای صنعتی به دلیل اهمیت امکان کنترل از راه دور رله و کنتاکتور بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. مهمترین تفاوت کنتاکتور و رله در جریان نامی آن ها است. علاوه بر این کنتاکتور مزایای دیگری نیز دارد که سبب گسترش استفاده از آن در صنایع و حتی کاربردهای تجاری و مسکونی شده است. کنتاکتور نسبت به کلید های دستی مزایایی دارد که قابل چشم پوشی نیست.
امکان کنترل از چند نقطه
کنترل از راه دور و کنترل مدار از چند نقطه در برخی کاربردها ضروری است. این امکان به صورت ویژه در پروژه های بزرگ و پیچیده از اهمیت بالایی برخوردار است. ویژگی اصلی کنتاکتورها، کنترل از راه دور است. برای فعال سازی کنتاکتورها کافی است ولتاژ مورد نیاز برای فعال شدن بوبین با به آن اعمال کنید. بوبین کنتاکتور را می توان به کمک خروجی های PLC زیمنس و یا رله های کنترلی مختلف فعال کرد . با موازی کردن منابع فرمان مختلف می توان امکان کنترل از چند نقطه را فراهم کرد.
افزایش ایمنی
برای درک بهتر تاثیر کنتاکتور بر افزایش ایمنی مدار، تصور کنید مانند گذشته موتورها با کلید چاقویی کنترل شوند! برای هر بار قطع و وصل موتور (یا مدار) اپراتور باید از فاصله نزدیک برق سه فاز را کنترل کند. خطرات ناشی از این روش کنترلی بر کسی پوشیده نیست. کنتاکتور زیمنس به راحتی از راه دور و با ارسال سیگنال فرمان کنترل می شود. این ویژگی منحصر بفرد ایمنی کنتاکتور را تا حد زیادی ارتقا داده است.
علاوه بر این در کاربردهای حساس می توان از کنتاکتور ایمن استفاده کرد. اصلی ترین تفاوت کنتاکتور ایمن و استاندارد در ساختار تیغه های آن است. کنتاکتور ایمن (Fail Safe) زیمنس در کاربردهای خاص مانند صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می گیرد.
سرعت قطع و وصل زیاد
سرعت قطع و وصل کنتاکتور زیمنس در مقایسه با کلیدهای دستی بسیار بالاست. منظور از سرعت قطع، زمان بین ارسال سیگنال کنترلی به بوبین تا قطع کنتاکت های اصلی است. این مدت زمان در طراحی های جدید روز به روز در حال کاهش است. لازم به ذکر است این زمان در دیتاشیت محصولات درج می شود و بین نمونه های مختلف کنتاکتور متفاوت است. به عنوان مثال زمان بسته شدن تیغه در کنتاکتور 400 آمپر زیمنس بین 45 تا 100 میلی ثانیه است اما در کنتاکتور 40 آمپر سه پل زیمنس این زمان به 10 تا 80 میلی ثانیه کاهش پیدا می کند.
قطع و وصل پی در پی با استهلاک کم
در برخی از کاربردهای صنعتی به نرخ کلیدزنی بالا و قطع و وصل مداوم مدار نیاز است. این کاربردها به تجهیزات ویژه ای نیاز دارند که از یک سو توانایی قطع و وصل پیاپی و از سوی دیگر طول عمر بالایی داشته باشد. توقف تولید یک کارخانه به منظور تعویض کنتاکتور (یا سایر تجهیزات) هزینه های هنگفتی را به سیستم تحمیل می کند. کنتاکتور زیمنس به دلیل کیفیت طراحی و ساخت بالا و استفاده از آلیاژهای ویژه در پلاتین کنتاکتور یک انتخاب مطمئن برای استفاده در چنین کاربردهایی است. در مواردی که سرعت کلیدزنی خیلی بالا مورد نیاز است توصیه می شود از کنتاکتور فرمان زیمنس استفاده کنید.
کنتاکتور زیمنس و شرایط محیطی سخت
برخی از تجهیزات مورد استفاده در محیط های صنعتی حساسیت بالایی به شرایط محیطی دارند. به بیان دیگر تغییر شرایط محیطی می تواند بر عملکرد آن ها تاثیر نامطلوب بگذارد. این مساله به ویژه برای صنایعی که موقعیت جغرافیایی خاص دارند از اهمیت بیشتری برخوردار است. مناطق سردسیر و گرمسیر شرایط دمایی متفاوتی را تجربه می کنند. تغییرات دما سبب کاهش کارایی تجهیزات می شود. به عنوان مثال جریان نامی کنتاکتورها با افزایش دما کاهش می یابد. کنتاکتور زیمنس را می توان در دماهای بیش از 60 درجه سانتیگراد نیز بدون بروز مشکل در کارکرد استفاده کنید.
تنوع بالا
کنتاکتورها کاربرد بسیار گسترده ای دارند. تنوع کاربرد از یک سو و رنج گسترده توان تجهیزات مورد استفاده از سوی دیگر باعث عرضه انواع مختلفی از کنتاکتور شده است. مصرف کننده های الکتریکی مختلف رفتار متفاوتی در لحظه راه اندازی دارند. به عنوان مثال موتور الکتریکی در لحظه شروع به کار جریانی تا 10 برابر جریان نامی از مدار می کشد اما بار مقاومتی حداکثر تا 1.5 برابر جریان نامی از مدار می کشد. کنتاکتورها را براساس کاربرد با کد IEC تفکیک می کنند. هر کد IEC نشان دهنده نمونه متفاوتی از کاربرد است.
به عنوان مثال AC-3 نشان دهنده کنتاکتور مناسب برای راه اندازی موتور الکتریکی است. کنتاکتور زیمنس در کاربری های مختلف عرضه شده و قابل استفاده است. از سوی دیگر برای هر کاربرد رنج توان گسترده ای توسط زیمنس ارائه شده است.
سایر مزایای کنتاکتور زیمنس
در بخش های قبل به بررسی مهمترین مزایای کنتاکتور زیمنس پرداختیم. اما این تجهیزات مزایای دیگری نیز دارند. بسته به نوع کاربرد و صنعتی که در آن از کنتاکتور استفاده می کنید می توان موارد دیگری را نیز به این لیست اضافه کرد. سایر مزایای کنتاکتور زیمنس شامل موارد زیر است:
- هماهنگی با سایر محصولات هم رده
- قابلیت نصب سریع و راحت
- محصولات تخصصی
کدام مزیت کنتاکتور زیمنس شما را برای خرید ترغیب می کند؟
لوازم جانبی کنتاکتور زیمنس
گاهی اوقات نیازهای پروژه اقتضا می کند کنتاکتور علاوه بر کارکرد استاندارد، عملکردهای ویژه ای نیز داشته باشد. به بیان دیگر گاهی نیاز به افزایش قابلیت های کنتاکتور داریم. راهکاری که در چنین مواقعی می تواند راهگشا باشد، استفاده از تجهیزات جانبی کنتاکتور است. کنتاکتور زیمنس از تجهیزات جانبی مختلفی برای افزایش قابلیت ها پشتیبانی می کند. برخی از مهمترین تجهیزات جانبی کنتاکتور زیمنس عبارتند از:
کنتاکت کمکی
به منظور اجرای فرآیندهای کنترلی مختلف از تیغه های کمکی کنتاکتور استفاده می شود. اغلب کنتاکتورها به صورت پیشفرض دارای چند تیغه کمکی هستند. به عنوان مثال کنتاکتور 32 آمپر زیمنس دارای دو تیغه کمکی (یک باز و یک بسته) است. در حالی که کنتاکتور 150 آمپر سه پل زیمنس، دارای 4 تیغه کمکی (2 باز و 2 بسته) است.
هرچقدر پیچیدگی مدار فرمان بیشتر باشد، نیاز به تعداد تیغه کمکی بیشتری داریم. برای رفع این نیاز، از کنتاکت کمکی استفاده می شود. تیغه کمکی یکی از لوازم جانبی پرکاربرد کنتاکتور است. این تیغه ها در آرایش های مختلف با تعداد و وضعیت متنوع تیغه ها عرضه می شوند.
سرج پروتکتور یا محافظ بوبین
منظور از سرج در مدار الکتریکی، ایجاد یک موج گذرا روی جریان، ولتاژ یا توان است. در سیستمهای قدرت، یک اضافه ولتاژ با مدت زمانی کمتر از نیم سیکل در شکل موج ایجاد می شود. این نوسان می تواند در سیکل مثبت یا منفی اتفاق بیافتد و در نتیجه ولتاژ را افزایش یا کاهش دهد و در زمان کوتاهی از بین می رود.
این نوسانات گذرا، سبب افزایش ناگهانی ولتاژ یا اختلال در شکل موج شده و به تجهیزات الکترونیکی آسیب وارد می کنند. اما به کمک یکی از لوازم جانبی کنتاکتور می توان از این آسیب ها پیشگیری کرد. سرج پروتکتور کنتاکتور که با نام جرقه گیر نیز شناخته می شود قادر است سرج ایجاد شده در اثر سوئیچینگ کنتاکتور را کنترل و از آسیب های احتمالی جلوگیری کند. سرج پروتکتور کنتاکتور زیمنس با نام تجاری Surge Protector، Surge Suppressors یا Surge Protective Device (SPD) شناخته می شوند.
شمارشگر (کنتور) کنتاکتور
در برخی از کاربردها به منظور انجام عملیات کنترلی، نیاز به شمارش تعداد دفعات قطع و وصل کنتاکتور داریم. در این کاربردها از شمارشگر (یا کنتور) کنتاکتور استفاده می شود. شمارشگر کنتاکتور زیمنس به دو صورت الکتریکی و مکانیکی عرضه می شود. در مواردی که دقت بالای شمارش مورد نیاز است از نمونه های الکترونیکی شمارشگر استفاده می شود.
اینترلاک یا قفل مکانیکی
راه اندازی مستقیم موتور سه فاز به روش چپگرد – راستگرد در توان های پایین رایج است. در این روش از دو کنتاکتور مجزا به منظور کنترل عملکرد موتور استفاده می شود. یکی از کنتاکتورها موتور را در وضعیت چپگرد و کنتاکتور دیگر در وضعیت راستگرد راه اندازی می کند .
گاهی اوقات ممکن است به دلیل خطای انسانی یا خطا در مدار فرمان، سیگنال فعالسازی به صورت همزمان برای هر دو کنتاکتور ارسال می شود. وقوع این شرایط می تواند برای موتور و سایر تجهیزات متصل به آن آسیب زا باشد. برای پیشگیری از وقوع چنین حالتی از اینترلاک می توان استفاده کرد. اینترلاک بین دو کنتاکتور قرار می گیرد و از وصل همزمان آن ها جلوگیری می کند.
انتخاب کنتاکتور زیمنس
اجرای صحیح فرآیندهای صنعتی و تولید محصول منطبق بر استاندارد، در گرو عملکرد صحیح بخش های مختلف مدار است. با توجه به کاربرد گسترده کنتاکتورها در صنایع مختلف، عملکرد صحیح آن ها حائز اهمیت بالایی است. برای اطمینان از صحیت عملکرد کنتاکتور و سایر تجهیزات مورد استفاده در مدار، توجه به برخی نکات ضروری است. انتخاب کنتاکتور مناسب اولین نکته ای است که عملکرد صحیح کنتاکتور را تضمین می کند
به منظور انتخاب گزینه مناسب از بین گزینه های موجود، در نظر گرفتن برخی پارامترهای کلیدی ضروری است. مهمترین پارامترهایی که در زمان انتخاب کنتاکتور زیمنس باید مورد توجه قرار دهید عبارتند از:
- جریان نامی مصرف کننده
- ولتاژ خط
- سیستم ولتاژ خط اصلی DC یا AC
- اندازه و نوع ولتاژ تغذیه بوبین کنتاکتور
- تعداد پل (سه پل، چهار پل یا …)
- تعداد کنتاکت کمکی
- نوع بار (مقاومتی، سلفی یا خازنی) یا به عبارت بهتر کد IEC
خرید کنتاکتور زیمنس با توجه به کیفیت و تضمین کارایی آن در اغلب موارد ا اولین انتخاب است. در زمان انتخاب کنتاکتور زیمنس باید از خواسته های مداری و نیاز های طراحی خود مطمئن باشید. مشورت با فروشندگان و بررسی دقیق دیتا شیت کالا نیز در این موارد می تواند راه گشا باشد.
کاربردهای کنتاکتور زیمنس
کنتاکتورها کاربردهای گسترده ای در بخش های مختلف صنعت دارند. از کنترل موتورها گرفته تا کنترل لامپ های روشنایی، هیترها و … همه نمونه هایی از کاربرد کنتاکتور در صنایع هستند. در اینجا به ذکر چند نمونه از مهمترین کاربردهای کنتاکتور در صنایع مختلف اشاره می کنیم:
- گرمکن های برقی (هیتر)
- کنترل تجهیزات روشنایی
- کنترل بارهای ترانسفورماتوری ولتاژ پایین
- کنترل بارهای خازنی (کنتاکتور خازنی)
- کنترل موتور با کنتاکتور
عوامل موثر بر قیمت کنتاکتور زیمنس
قیمت کنتاکتور زیمنس به عوامل زیادی بستگی دارد. از جمله این عوامل می توان به مشخصات فنی کنتاکتور مورد نیاز، شرایط تحریم، قیمت بین المللی، قیمت ارز و هزینه های گمرک اشاره کرد. علاوه بر این عرضه برخی از سری های قدیمی محصولات زیمنس متوقف شده و برخی از مدل ها در بازار کم یاب شده اند. نکته مهم دیگری که می تواند بر قیمت کنتاکتور زیمنس تاثیرگذار باشد، اصل یا تقلبی بودن محصول مورد نظر است.
به منظور بهره مندی از قابلیت اطیمنان بالا و عملکرد مطمئن محصولات زیمنس، لازم است کالای اورجینال و آکبند را مورد استفاده قرار دهید. در حال حاضر نمایندگی زیمنس در ایران وجود ندارد اما زیمنس کالا تمام محصولات زیمنس را با ضمانت اصالت و آکبند بودن عرضه می کند. جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش با کارشناسان زیمنس کالا تماس بگیرید. مشتاق شنیدن صدای گرمتان هستیم.